Wkładka domaciczna hormonalna i niehormonalna jest rodzajem odwracalnej antykoncepcji dla kobiet. Poza działaniem zapobiegającym ciąży może również redukować krwawienie miesięczne. Jest to rozwiązanie, które zapewnia wysoki komfort stosowania, ponieważ zaaplikowana wkładka wymaga wyłącznie corocznej kontroli u specjalisty w zakresie prawidłowego ułożenia.
Czym jest wkładka domaciczna?
Wkładka wewnątrzmaciczna, znana bardziej pod nazwą „spirala” jest jedną z najskuteczniejszych form antykoncepcji dla kobiet. Ma zaledwie kilka centymetrów i uformowana jest z elastycznego polietylenu na kształt litery T o poziomych ramionach lub odchylonych ku dołowi. Dzięki takiej formie po umieszczeniu wkładki w macicy dopasowuje się ona do anatomicznych struktur kobiecego ciała. Prawidłowo umieszczona jest niewyczuwalna przez samą kobietę oraz jej partnera seksualnego.
Wkładki wewnątrzmaciczne są chętnie wybierane przez kobiety nie tylko ze względu na skuteczność sięgającą 99%. Powodem tego jest również wygoda ich stosowania. Po zaaplikowaniu spirala zapobiega niechcianej ciąży przez czas od trzech do pięciu lat (w przypadku wkładek hormonalnych) a niekiedy nawet dziesięć lat (w przypadku wkładek niehormonalnych). Gdy ta dotychczas stosowana przestanie spełniać swoją funkcję, wystarczy ją usunąć w gabinecie ginekologicznym i zaaplikować nową, żeby zachować bezpieczeństwo antykoncepcyjne.
Skuteczność wkładki wewnątrzmacicznej
Współcześnie wykorzystuje się dwa rodzaje spirali: hormonalne i niehormonalne. Wkładki hormonalne, które uwalniają lewonorgestrel, zapewniają wyższe zabezpieczenie antykoncepcyjne (wskaźnik Pearla wynosi tu 0,1–0,2). Dla wkładki niehormonalnej jest on niższy i wynosi 0,6–0,8. Ryzyko zajścia w niechcianą ciąże przy stosowaniu wkładek jest zbliżone do tego, jakie występuje po zabiegu podwiązania jajowodów.
Należy przy tym dodać, że stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej należy do odwracalnych form antykoncepcyjnych. Po usunięciu spirali niehormonalnej płodność wraca natychmiast, a po wyjęciu spirali hormonalnej – w pierwszym naturalnym cyklu miesięcznym.
Zastosowanie wkładki hormonalnej
Hormonalna wkładka domaciczna zabezpiecza przed niechcianą ciążą dzięki stopniowo uwalnianemu lewonorgestrelowi (syntetycznemu progesteronowi) przez okres od trzech do pięciu lat. Zawartość hormonu w spirali waha się od 13,5 mg do 52 mg w zależności od wybranego produktu. Podobnie zmienna jest ilość dozowanej w ciągu doby dawki. To ginekolog dobiera wkładkę po analizie stanu zdrowia pacjentki i jej anatomii.
Im wyższa zawartość lewonorgestrelu, tym większy wpływ spirali na krwawienia miesięczne oraz endometrium i inne tkanki. Systemy większe pozwalają całkowicie zahamować krwawienia, co często jest przez lekarzy oczekiwane w niektórych stanach patologicznych. Mniejsze systemy nie powodują tak dużych zmian, przez co zalecane są do stosowania przede wszystkim u kobiet, które chcą osiągnąć wyłącznie efekt antykoncepcyjny.
Wkładka hormonalna nie powinna być stosowana u kobiet:
• w ciąży,
• z rakiem piersi,
• z otosklerozą,
• z zakrzepicą,
• z trombofilią,
• z cukrzycą,
• z nadciśnieniem,
• powyżej 35 roku życia,
• palących papierosy,
• długotrwale unieruchomionych.
Zastosowanie wkładki niehormonalnej
Tak jak w przypadku wkładek hormonalnych to lewonorgestrel odpowiada za działanie antykoncepcyjne, tak w przypadku wkładek niehormonalnych jest to rolą powłoki z miedzi lub srebra, ale też wykonanej z miedzi i złota.
Spirala niehormonalna jest tylko minimalnie mniej skuteczna niż ta uwalniająca lewonorgestrel, za to może być użytkowana przez znacznie dłuższy czas – nawet do dziesięciu lat. Przez cały ten czas występują krwawienia miesięczne, co w przypadku wielu kobiet jest istotne dla utrzymania poczucia pewności, że poziom zabezpieczenia antykoncepcyjnego został zachowany i nie zaszły w nieplanowaną ciążę.
Wkładka niehormonalna nie powinna być stosowana u kobiet:
• z anomaliami budowy macicy,
• z anomaliami funkcjonowania macicy,
• ze stanami zapalnymi w miednicy,
• z nowotworami, guzami, polipami, włókniakami,
• z krwawieniami o niejasnym podłożu,
• z chorobą Wilsona,
• uczulonych na miedź,
• w ciąży.
Bibliografia:
A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3, s. 234-239.
